Input र Output Devices के हुन्? | Types, Examples & Differences in Nepali-English

 

🖱️ Input र Output Devices के हुन्? | Types, Examples & Importance Explained 

 

🔰 Introduction

Computer को प्रमुख कामहरू मध्ये Input र Output अत्यन्तै महत्वपूर्ण छन्। कुनै पनि computer system ले user बाट data लिन (input), त्यसलाई process गरेर जानकारी दिन (output) काम गर्छ।

त्यसैले, कम्प्युटरमा Input Devices र Output Devices को भूमिका अत्यन्तै मुख्य हुन्छ।

यो लेखमा हामी बुझ्नेछौं:

• Input र Output Devices के हुन्?
• कस्ता-कस्ता प्रकारका हुन्छन्?
• Practical examples
• दैनिक जीवनमा तिनीहरूको प्रयोग

 

💡 What are Input Devices? (Input Device के हो?)

Input Device भन्नाले त्यस्तो device वा उपकरण हो जसको माध्यमबाट computer ले user बाट data वा instruction लिन्छ।

"Input devices are hardware components that allow users to enter data and control signals into a computer."

Input device बिना computer ले कुनै पनि काम सुरु गर्न सक्दैन।

 

🔠 Types of Input Devices (Input Device का प्रकारहरू)

Input devices विभिन्न प्रकारका हुन्छन्। मुख्यत: यी हुन्:

1️ Keyboard (किबोर्ड)

सबैभन्दा सामान्य इनपुट यन्त्र हो।

• Text, number, command आदि टाइप गर्न प्रयोग हुन्छ।
• QWERTY layout सबैभन्दा प्रचलित।

2️ Mouse (माउस)

Graphical User Interface (GUI) मा navigation गर्न प्रयोग हुन्छ।

• Cursor control
• Clicking, dragging, scrolling

3️ Scanner

Physical document/image लाई डिजिटल फारममा परिवर्तन गर्न प्रयोग गरिन्छ।

4️ Microphone (माइक्रोफोन)

Audio input device — आवाज रेकर्ड गर्न र voice command को लागि।

5️ Webcam

Video capturing को लागि प्रयोग हुने device।

6️ Touch Screen

जसमा user ले direct screen मा touch गरेर data input गर्छ। Mobile, Tablet मा प्रयोग।

7️ Joystick / Gamepad

Game खेल्दा movement control गर्न प्रयोग।

 

📤 What are Output Devices? (Output Device के हो?)

Output Device भन्नाले त्यस्तो यन्त्र हो जसले प्रोसेस गरिएको डाटा user लाई readable format मा दिन्छ।

"Output devices are hardware components that convert processed data from the computer into a human-understandable form."

Output को बिना, user ले कम्प्युटरले गरेको काम बुझ्न सक्दैन।

 

📊 Types of Output Devices (Output Device का प्रकारहरू)

Output devices पनि विभिन्न छन्, जसमध्ये मुख्य हुन्:

1️ Monitor (मोनिटर / Display Screen)

• Visual output देखाउने
• प्रकार: LCD, LED, OLED
• Resolution ले output को clarity निर्धारण गर्छ

2️ Printer

• Digital document लाई physical paper मा print गर्न प्रयोग हुने device
• Types: Inkjet, Laser, Dot Matrix

3️ Speaker (स्पिकर)

• Audio output device — आवाज play गर्छ
• Music, video, alerts, games आदि मा प्रयोग

4️ Headphones / Earphones

• Personal audio output को लागि

5️ Projector

• Screen को content ठूलो पर्दामा देखाउन प्रयोग
• Presentation, Classroom, Seminar मा use हुन्छ

 

🧭 Difference Between Input and Output Devices 

Feature	Input Device	Output Device
Purpose	Computer मा डाटा हाल्ने	प्रोसेस गरिएको डाटा देखाउने
Direction	User → Computer	Computer → User
Examples	Keyboard, Mouse, Scanner	Monitor, Printer, Speaker
User Control	Yes	Mostly passive

🧪 Examples in Daily Life

👉 Example 1: Typing a Document

• Input: Keyboard
• Output: Monitor मा देखिने text

👉 Example 2: Watching a Movie

• Input: Mouse click (Play Button)
• Output: Monitor (Video) + Speaker (Sound)

👉 Example 3: Scanning and Printing

• Input: Scanner
• Output: Printer

 

📚 Importance of Input & Output Devices

✅ Without input devices, user ले computer लाई कुन काम गर्ने भनेर भन्न सक्दैन।

✅ Without output devices, user ले computer ले दिएको result हेर्न सक्दैन।

यो devices हरूले नै human-computer interaction लाई सम्भव बनाउँछन्।

 

🧠 Summary (सारांश)

Input Devices ले computer लाई data input गर्न सहयोग गर्छ।
Output Devices ले प्रोसेस भएको डाटा user को लागि समझदारीपूर्ण रूप मा output दिन्छ।

दुवै devices कम्प्युटर सिस्टमको fundamental हिस्सा हुन्।

 

📌 FAQs (Frequently Asked Questions)

Q1: Monitor कुन प्रकारको device हो?
👉 Output device

Q2: Scanner कुन प्रकारको device हो?
👉 Input device

Q3: Speaker input हो कि output?
👉 Output device

Q4: Smart Touch Screen कुन category मा पर्छ?
👉 यो Input र Output दुवै काम गर्न सक्छ।

👉 कम्प्युटर के हो? सम्पूर्ण जानकारी पढ्नुहोस्