🔐 What Is Cybersecurity? साइबर सुरक्षा के हो?

 

🔐 What Is Cybersecurity? साइबर सुरक्षा के हो?

Introduction परिचय

In today’s digital world, इन्टरनेट हाम्रो दैनिक जीवनको अभिन्न हिस्सा बनेको छ। From social media to online banking, everything is done online. तर जहाँ सुविधा हुन्छ, त्यहाँ खतरा पनि हुन्छ। Cybersecurity भनेको त्यो सुरक्षा हो जसले तपाईंको personal data, devices, र नेटवर्कलाई hacking, data theft र अन्य online खतराबाट बचाउँछ।

यस लेखमा हामी बुझ्नेछौं –

• What is cybersecurity?
• किन यो जरुरी छ?
• Cyber threats के के हुन्?
• कसरी आफैंलाई सुरक्षित राख्ने?

What is Cybersecurity? साइबर सुरक्षा के हो?

Cybersecurity भन्नाले computer systems, networks, र data लाई unauthorized access र cyber attacks बाट बचाउने प्रक्रिया हो।

Simply put, तपाईंको डिजिटल संसारको सुरक्षा कवच हो। चाहे तपाईंको मोबाइल होस् वा कम्प्युटर, तपाईंले अनलाइन गर्ने हरेक काम सुरक्षित हुनु जरुरी छ।

 

Why is Cybersecurity Important? साइबर सुरक्षा किन आवश्यक?

1.    Protect Personal Information – जस्तै password, bank details, identity proof आदि।

2.   Financial Security – बिना अनुमति तपाईंको खाताबाट पैसा चोरी हुन सक्छ।

3.   Prevent Identity Theft – कसैले तपाईंको नाममा गलत काम गर्न सक्छ।

4.   Business Protection – ग्राहकको data सुरक्षित राखेर company को reputation बचाउँछ।

5.   Legal Compliance – धेरै देशमा data सुरक्षा कानुनी आवश्यकता भएको छ।

 

Common Types of Cyber Threats साइबर खतरा के के हुन्?

1. Phishing फिशिङ

Fake email या website मार्फत तपाईंलाई trick गरेर personal जानकारी चोर्ने प्रयास।

2. Malware मालवेयर

हानिकारक software जसले device लाई slow वा control गर्छ।

• Virus
• Trojan
• Ransomware
• Spyware

3. Man-in-the-Middle Attack (MiTM)

Public Wi-Fi मा data interception गर्ने हमला।

4. Denial of Service (DoS) Attack

Website वा server लाई overload गरेर crash गराउने।

5. Password Attacks

Weak password प्रयोग गर्दा brute force method बाट hack हुने।

 

Who Needs Cybersecurity? को-कोलाई साइबर सुरक्षा चाहिन्छ?

• General Users अर्थात् सामान्य इन्टरनेट प्रयोगकर्ता
• Small & Large Businesses
• Government Offices
• Schools and Hospitals

Basically, इन्टरनेट प्रयोग गर्ने हरेक व्यक्तिलाई cybersecurity को ख्याल राख्न जरुरी छ।

 

10 Best Cybersecurity Tips तपाईंको सुरक्षा लागि सुझाव

1.    Use Strong Passwords – Capital letters, numbers र special characters मिसाउनुहोस्।

2.   Enable Two-Factor Authentication (2FA) – Extra security layer को लागि।

3.   Regular Software Updates – Security patches लाई अपडेट गरिराख्नुहोस्।

4.   Install Antivirus Software – जस्तै Norton, Bitdefender आदि।

5.   Avoid Clicking Unknown Links – अनजान link र attachments खोल्नु हुँदैन।

6.   Backup Data Regularly – Google Drive वा external storage मा।

7.   Use VPN on Public Wi-Fi – Public networks मा सुरक्षित browsing को लागि।

8.  Access Only HTTPS Websites – Secure communication को लागि।

9.   Logout After Use – Public device मा login गरेर पछि logout गर्न नबिर्सनुहोस्।

10.                 Stay Alert and Educated – नयाँ scams र hacking तरिकाबारे अपडेट रहनुहोस्।

 

Signs Your Device May Be Hacked तपाईंको device hacked भएको के संकेत हुन्?

• Slow performance
• Unexpected pop-ups
• Battery धेरै छिटो खपत हुनु
• Unknown apps install हुनु
• Login history मा अनजान स्थान देखिनु

 

Cyber Hygiene: दैनिक अभ्यासहरू

Cyber hygiene भन्नाले डिजिटल सरसफाइ हो।

• Mobile र computer मा अनावश्यक apps हटाउने
• Browser cookies र history clear गर्ने
• Emails खोल्नु अघि sender verify गर्ने
• App permissions check गर्ने
• Social media privacy settings सुरक्षित राख्ने

Common Myths about Cybersecurity गलत बुझाइहरू

Myth	Reality
“म साधारण प्रयोगकर्ता हुँ, मलाई hacking हुँदैन।”	Small users पनि hacking को target हुन्छन्।
“Antivirus हुँदा सबै सुरक्षित हुन्छ।”	Antivirus पर्याप्त छैन, user awareness जरुरी छ।
“मलाई password एउटै राख्नु सजिलो छ।”	यसले hacking जोखिम बढाउँछ।

 

Useful Cybersecurity Tools उपयोगी उपकरणहरू

• Antivirus: Avast, Kaspersky, Bitdefender
• Password Manager: LastPass, Bitwarden
• VPN: ProtonVPN, ExpressVPN
• Browser Extensions: HTTPS Everywhere, uBlock Origin
•  

The Future of Cybersecurity साइबर सुरक्षाको भविष्य

AI र machine learning प्रयोग गरेर threats automatic detect हुनेछन्। Smart devices (Smart TV, Smart Home, Smart Cars) मा hacking खतरा बढ्दैछ। त्यसैले cybersecurity अब अनिवार्य छ, luxury होइन।

 

Conclusion निष्कर्ष

Cybersecurity अब digital जीवनको आवश्यक हिस्सा हो। सुरक्षा उपायहरू अपनाएर तपाईं आफैंलाई सुरक्षित राख्न सक्नुहुन्छ। Whether student, professional or business owner, awareness र सतर्कता तपाईंको सबैभन्दा ठूलो सुरक्षा हो।

Remember: अनलाइन सुरक्षा तपाईंबाट सुरु हुन्छ।

What Is Cybersecurity? A Beginner's Guide to Staying Safe Online